In je element

‘Hij is in zijn element’ of ‘hij is niet in zijn element’ zijn uitdrukkingen die ik vaak hoor. Ook mensen die de  Chinese Geneeskunde niet kennen zeggen het. Wonderlijk!

Een aantal jaren geleden deed ik de opleiding acupressuur voor paarden en daar hoort natuurlijk ook de theorie / filosofie van de TCM (Traditional Chinese Medicin) bij. 

De Chinese Geneeskunst is als een soort magisch web; alles hangt met elkaar samen en heeft invloed op elkaar. Een belangrijke onderdeel is de theorie van de Vijf Elementen. De Vijf Elementen vormen belangrijke spinsels in het web. 

De vijf elementen: Hout – Vuur – Aarde – Metaal – Water  

Het voorjaar is begonnen. Er zijn ook dagen dat het er nog niet op lijkt maar het groen van het gras en de ontluikende knoppen aan bomen en struiken zijn onmiskenbaar. De natuur ‘staat op springen’.

Voorjaar hoort bij het element Hout. Hout volgt op Water. Water is winter. En ja, je raadt het al; elk element hoort bij een seizoen … of eigenlijk andersom; elk seizoen is onder te brengen bij een element. De zomer hoort bij Vuur, de nazomer bij Aarde, de herfst bij Metaal. Het is een cyclus die elk jaar weer opnieuw plaatsvindt. Maar ook het verloop van de geboorte tot de dood is in de vijf elementen te vatten. Hout is het geboren worden en de vroege jeugd. Water is de ouderdom en de uiteindelijke dood. 

Mensen, en ook dieren, onderscheiden zich van elkaar door lichaamsbouw, gedrag, persoonlijkheid, stemgeluid en nog veel meer.  Elk van de vijf elementen staat voor een bepaald persoonlijkheidstype.  Een paar eigenschappen van het Vuur-type (zomer) zijn bijvoorbeeld extravert zijn, enthousiasme en blijdschap, graag op de voorgrond willen staan.

Als je alles wilt weten over de Vijf Elementen …. er is enorm veel informatie te vinden op het internet.

Hout hoort bij voorjaar, oorsprong, geboren worden. De Lever en de Galblaas en hun bijbehorende meridianen behoren tot het Hout-element. Ogen en pezen horen bij Hout. Een individu van het Hout-type is krachtig gebouwd, wil hard werken, is assertief, is energiek. Een Hout-type heeft een hekel aan autoriteit, is vaak onvoorzichtig en gaat over grenzen heen. Het gaat graag de competitie aan. Als een Hout-type niet in balans is uit zich dat onder andere in boosheid en frustratie. Pezen zijn dan gevoelig voor blessures. Ook oogproblemen kunnen een teken zijn van Hout in onbalans. Hout is een heel sterk en krachtig element. 

De kracht van het element Hout, die ook in het ontluikend voorjaar zit, wordt treffend beschreven in een gedicht van M.Vasalis 

“Voorjaar 

….

Ik had vergeten hoe het was

en dat de lente niet stil bloeien,

zacht dromen is, maar hevig groeien

schoon en hartstochtelijk beginnen,

opspringen uit een diepe slaap,

wegdansen zonder te bezinnen”.

Bron: Vasalis, M (2014), Verzamelde gedichten. G.A. van Oorschot

warming up

Ja, deze moest er toch van komen. Na energie in de vorm van ATP en het artikeltje over zware benen ga ik toch (nog eens in) op de warming up.

In een vorig artikeltje heb ik al beschreven hoe een warming up ervoor zorgt dat het melkzuur, dat in het begin van het sporten altijd ontstaat, uit de spieren verdwijnt waardoor je het stadium van ‘de zware benen’ gepasseerd bent. De omzetting van de brandstof gebeurt nu dus AEROOB ofwel met zuurstof want je ademhaling en bloedcirculatie zijn nu lekker op gang gekomen. Alle energie die in je brandstof zit komt nu vrij en kun je gebruiken voor de inspanning. 

Zuurstof is bij sporten de beperkende factor of anders gezegd de hoeveelheid zuurstof bepaalt hoe hard je kunt lopen zonder melkzuur te produceren.

Maar nu nog een ander voordeel van de warming up. Het zit al in de naam, warm. Bij inspanning ontstaat warmte, je warmt je spieren op en dat is de clou. In een warme (interne) omgeving geeft je bloed meer zuurstof af aan de spiervezels dus … je kunt meer presteren. Ook is er, omdat je al aan het bewegen bent, meer koolstofdioxide in de spier. Koolstofdioxide reageert met water (dat is immers altijd en overal  aanwezig) waardoor er een zuur ontstaat. Een zure omgeving zorgt, net als warmte, voor een grotere afgifte van zuurstof aan de spiervezels.

Rode bloedcellen bevatten hemoglobine. Dat is de stof waaraan zuurstof zich hecht. In de longen is er, na een inademing, heel veel zuurstof. Alle hemoglobine is ‘bezet’ door zuurstof. Als het bloed in de haarvaten van de opgewarmde, werkende spier aankomt treft het daar een situatie van weinig zuurstof (opgebruikt), veel koolstofdioxide en een verhoogde temperatuur. Door het concentratieverschil gaat zuurstof vanuit het bloed naar de spier. De warmte en de verhoogde zuurgraad maken dat zuurstof makkelijk loslaat van het hemoglobine (in vergelijking met een niet opgewarmde spier). Er gaat dus zoveel mogelijk zuurstof naar de spier.

In de afbeelding heb ik geprobeerd om dit te verduidelijken. Laat je niet afschrikken …. kijk even mee!!

In de longen is het zuurstofgehalte gehalte100 (X-as) en de rode bloedcellen zijn daar voor ongeveer 100% bezet door zuurstof (Y-as). In een werkende spier is het zuurstofgehalte ongeveer 30. En nu komt het …. In een opgewarmde spier (rode lijn) zijn de rode bloedcellen dus voor 37% verzadigd. In een niet opgewarmde spier (blauwe lijn) is de verzadiging nog 59%. Hier kun je zien dat in de opgewarmde spier 22% meer afgegeven wordt. En dat is 44ml zuurstof per liter bloed.

Nu is het helaas niet zo dat na een goeie warming up melkzuur geen rol meer speelt. Tijdens een training of een wedstrijd kan er toch nog melkzuur ontstaan. Dit gebeurt bv bij een tussensprint of een eindsprint. Je zuurstofvoorziening schiet dan tekort. 

Een deel van je energie wordt dan ANAEROOB (= zonder zuurstof) opgewekt en dan ontstaat er dus weer melkzuur. 

Duurlopers trainen om de aerobe drempel te verleggen dat wil zeggen dat ze trainen om op een hoger tempo te kunnen lopen zonder dat er melkzuur ontstaat.

ENERGIE ANDERS BEKEKEN

In mijn vorige bericht had ik het over verzuring. Eigenlijk was het logisch geweest als ik in dit bericht zou praten over de achtergronden van een warming up. Ik weet niet of het door het naderende voorjaar komt maar het begrip ENERGIE komt steeds weer naar boven in mijn hoofd. Ook daar heb ik het al eens over gehad. Je weet wel … ATP. 

Een aantal jaren geleden kwam ik, via een vriendin, in contact met de Chinese geneeskunde en met name de filosofie erachter. Dat er iets bestond als acupunctuur wist ik al lang. Vijfendertig jaar geleden onderging ik al enkele acupunctuurbehandelingen in verband met rugklachten maar ik vroeg me vreemd genoeg niet af waarop de behandeling gebaseerd was. Het was meer onder het motto: “baat het niet schaadt het niet!”

Enkele jaren geleden volgde ik de opleiding acupressuur voor paarden. Hier maakte ik ook kennis met de filosofie van de TCM (Traditional Chinese Medicin). Bij acupressuur oefen je een massage-achtige druk uit op de acu-punten. Deze punten worden bij acupunctuur met naalden behandeld. De acu-punten liggen op de meridianen. Dit is een soort netwerk van energiebanen in het lichaam.

Ik ben enorm onder de indruk geraakt van de andere kijk die de Chinese Geneeskunde heeft op ziekte en gezondheid. Ik wil in de toekomst af en toe een artikeltje op mijn blog plaatsen over een aspect van TCM.

De Chinese geneeskunde beschouwt een klacht altijd als een energie- onbalans in het totale systeem. Als die onbalans opgeheven wordt verdwijnt de klacht. Met acupunctuur en acupressuur wordt de energie beïnvloed. 

Energie (Qi) in de TCM kent meerdere vormen en heeft verschillende functies. Ik heb niet de illusie dat ik dit onderwerp volledig kan beschrijven maar ik probeer een indruk geven. 

De interne organen spelen een belangrijke rol bij verschillende vormen en taken van Qi (spreek uit Tsjie). Zo zijn de longen belangrijk voor het verzamelen van Qi en de milt belangrijk voor de productie van Qi uit voedsel. 

Elk orgaan heeft zijn eigen Qi die het functioneren van dat orgaan bepaalt.

Er is ook de oorspronkelijk / prenatale Qi. Dit is de energie waarmee je geboren wordt. Je erft het van je ouders. Het is een soort waakvlammetje dat continu brandt. Door ongezond te leven kun je je prenatale Qi uitputten. Vroegtijdige veroudering en een zwakke gezondheid zijn het gevolg. De zogenaamde Wei Qi is verdedigende energie en bevindt zich tussen de spieren en de huid. Deze energie zorgt voor afweer tegen ziekteverwekkers.

De meridiaan Qi, de energie die door de meridianen stroomt (uiteraard), voorziet alle plaatsen in het lichaam van energie. De meridianen waarop de acupunctuurpunten liggen bevinden zich dicht onder de huid. Via deze punten behandel je verstoringen in de energiestroom.

Wat ik nu schrijf over Qi is slechts een heel klein onderdeeltje van de totale theorie van de Chinese geneeskunde (of is het kunst). De titel van het boek van Ted Kaptchuck “The Web That Has No Weaver” verwoordt de samenhang mooi.

Als je gaat verdiepen in de Chinese geneeskunde kun je wel een tijdje vooruit. 

Een belangrijk onderdeel van de TCM is de theorie van de 5 elementen. Hier ga ik het zeker nog over hebben. Nora Franglen is een vijfelementen acupuncturist en schrijft daar geweldig over zowel in haar boeken als op haar blog. Echt het lezen waard! 

Ik behandel mijn eigen 2 paarden met acupressuur. Ze reageren er erg goed op.

Vorig najaar besloot ik een klacht, die ik al enkele jaren heb, aan te pakken en bezocht een Chinese arts. Bij inspanning stijgt mijn hartslagfrequentie niet genoeg waardoor ik duizelig wordt en moet stoppen met de inspanning. Via tong- en polsdiagnose constateerde de arts Milt-, Lever- en Nier-Qi tekort. Ik ben nu een keer of acht behandeld en de klacht is al bijna verdwenen.